中国科学院西双版纳热带植物园机构知识库

Abstract Domestic dogs, numbering over 900 million worldwide, are commonly kept as service animals and companions. However, their interactions with wildlife have become a growing concern for conservation biologists studying human–wildlife conflicts. It has been reported that domestic dogs pose threats to at least 188 wildlife species, a figure that is likely underestimated. In regions like Southeast Asia, the actual impact could be up to five times the current estimates suggest. This study was designed to explore community perspectives on dog–wildlife conflict within protected areas in rural Thailand, focusing on dog husbandry and promoting effective population management strategies. To gather data on dog ownership, management practices and community perspectives on dog–wildlife conflicts, a structured questionnaire survey was conducted amongst households in settlements surrounding protected areas in Northern Thailand. The survey revealed a widespread presence of domestic dogs in rural Thailand, with half of all households owning dogs and over 40% of these dogs having unrestricted movements. Despite this high prevalence, the impacts of dog–wildlife conflicts were not widely recognised by respondents in the study area. Respondents agreed that dog owners were responsible for controlling their own dogs, while local governments were responsible for controlling dog populations. The most popular management options for dog populations were nonlethal methods, including free vaccinations and sterilisation for owned dogs and trap‐neuter‐vaccinate‐return programmes for strays. The lack of awareness among respondents about dog–wildlife conflicts highlights the need for educational activities on the impacts of free‐ranging domestic dogs. Protected area managers must enforce dog‐free policies within these zones to mitigate the potential threats to vulnerable wildlife populations. However, the lack of veterinary practices in the area represents a significant challenge to effective dog population management. Developing strategies to overcome this issue is crucial. Overall, the findings suggest that effective dog population management requires a collaborative approach between dog owners, local governments and conservation managers. 摘要 全球家犬数量超过 9 亿只,通常作为服务和伴侣动物饲养。然而,家犬与野生动物的相互作用已成为研究人类与野生动物冲突的保护生物学家日益关注的问题。据报道,家犬至少对 188 种野生动物构成威胁,且这个数字很可能被低估了。在东南亚等地区,实际影响可能是目前估计的五倍。本研究旨在探讨泰国农村保护区内家犬与野生动物冲突的社区观点,重点关注家犬的饲养和促进有效的数量管理策略。为了收集有关家犬的拥情况、管理方法以及社区对家犬与野生动物冲突看法的数据,我们对泰国北部保护区周边居民点的住户进行了结构化问卷调查。调查结果显示,家犬在泰国农村地区广泛存在,占一半的家庭拥有,其中40%以上的家犬活动不受限制。尽管这种现象非常普遍,但研究区域的受访者并未普遍认识到家犬与野生动物冲突的影响。受访者一致认为,主人有责任控制自己的犬只,而地方政府有责任控制家犬的数量。最受欢迎的数量管理方法是非致命性方法,包括为家犬提供免费疫苗接种和绝育服务,以及为流浪犬实施捕捉、绝育、疫苗接种和放归计划。受访者对家犬与野生动物冲突缺乏认识,这凸显了开展有关自由放养家犬影响的教育活动的必要性。保护区管理者必须在这些区域内执行无犬政策,以减轻对脆弱的野生动物种群的潜在威胁。然而,该地区缺乏兽医诊所,对有效管理家犬数量是一个重大挑战。制定策略以解决这一问题至关重要。总而言之,研究结果表明,有效的家犬数量管理需要犬主人、地方政府和保护管理者之间的协作。 บทคัดย่อ สุนัขมีการเลี้ยงกันอย่างแพร่หลายมากกว่า 900 ล้านตัวทั่วโลก เพื่อช่วยเหลือและเป็นเพื่อนกับมนุษย์ อย่างไรก็ตามปฏิสัมพันธ์ระหว่างสุนัขกับสัตว์ป่า สร้างความกังวลเพิ่มมากขึ้นให้แก่นักชีววิทยาการอนุรักษ์ที่ศึกษาปัญหาความขัดแย้งระหว่างมนุษย์กับสัตว์ป่า โดยมีรายงานว่าสุนัขคุกคามสัตว์ป่าอย่างน้อย 188 สายพันธุ์ และคาดว่าจำนวนที่ประเมินอาจจะต่ำกว่าความเป็นจริง ทั้งนี้เฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพียงแห่งเดียวจากการประมาณสูงกว่าที่ประเมินไว้ถึงห้าเท่า การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทัศนคติของคนในชุมชนเกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างสุนัขและสัตว์ป่ารอบพื้นที่อนุรักษ์ตามชนบทประเทศไทย ได้แก่ การเลี้ยงดูและการส่งเสริมวิธีการจำกัดจำนวนสุนัขอย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้แบบสอบถามเชิงโครงสร้างในการศึกษา ซึ่งได้ดำเนินการสอบถามครัวเรือนที่ตั้งถิ่นฐานรอบพื้นที่อนุรักษ์ทางภาคเหนือของไทย เพื่อเก็บข้อมูลผู้เลี้ยงสุนัข แนวทางปฏิบัติในการจัดการ และทัศนคติของชุมชนเกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างสุนัขกับสัตว์ป่า จากผลการวิจัยพบว่าการเลี้ยงสุนัขเป็นที่แพร่หลายในชุมชนชนบทของไทย โดยครึ่งหนึ่งของครัวเรือนที่ทำการสำรวจทั้งหมดเป็นเจ้าของสุนัข และมากกว่า 40% ของสุนัขเหล่านั้นเลี้ยงแบบปล่อยอิสระไม่มีการควบคุม ถึงแม้ว่าจะมีการเลี้ยงสุนัขแพร่หลายมากในพื้นที่ศึกษา แต่ผลกระทบจากความขัดแย้งระหว่างสุนัขกับสัตว์ป่ายังไม่เป็นที่รับรู้มากนักของคนในชุมชน ผู้ตอบแบบสอบถามเห็นพ้องกันว่าเจ้าของสุนัขมีหน้าที่ควบคุมสุนัขของตัวเอง ในขณะที่หน่วยงานรัฐระดับท้องถิ่นมีหน้าที่ควบคุมจำนวนสุนัข ทั้งนี้แนวทางการจัดการที่ได้รับความนิยมมากที่สุดสำหรับควบคุมประชากรสุนัขคือวิธีการที่ไม่ทำให้ถึงตาย อย่างเช่น การฉีดวัคซีนและทำหมันสำหรับสุนัขที่มีเจ้าของ และการดักจับ‐ทำหมัน‐ฉีดวัคซีน‐ปล่อยกลับสุนัขจรจัด การขาดความตระหนักเกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างสุนัขและสัตว์ป่าในกลุ่มผู้ตอบแบบสอบถาม แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการให้ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบของของสุนัขเลี้ยงแบบปล่อยอิสระ เจ้าหน้าที่ที่ดูแลพื้นที่อนุรักษ์ต้องบังคับใช้นโยบายปลอดสุนัขในพื้นที่อนุรักษ์อย่างเข้มงวด เพื่อลดภัยคุกคามที่อาจเกิดขึ้นกับประชากรสัตว์ป่าที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ อย่างไรก็ตามการขาดแคลนสัตวแพทย์ปฏิบัติงานในพื้นที่ดังกล่าวถือเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการจัดการประชากรสุนัขอย่างมีประสิทธิภาพ และสิ่งสำคัญอย่างยิ่งคือการพัฒนากลยุทธ์เพื่อแก้ปัญหานี้ สรุปผลการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่าการจัดการประชากรสุนัขที่มีประสิทธิภาพต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างเจ้าของสุนัข หน่วยงานรัฐท้องถิ่น และนักการจัดการอนุรักษ์ Plain language summary This study explores the interactions between domestic dogs and wildlife in rural Thailand, focusing on protected areas. With over 900 million dogs worldwide, their impact on wildlife, threatening at least 188 species, has raised concerns. The study aims to understand community perspectives on dog–wildlife conflicts and promote effective population management methods. A survey was conducted in Northern Thailand, revealing widespread dog ownership, with 50% of households owning dogs and over 40% allowing unrestricted movement. Despite this, respondents did not widely recognise the impacts of dog–wildlife conflicts. The community suggested that dog owners should control their own pets while local governments should be responsible for managing dog populations. Preferred management options included nonlethal methods like free vaccinations and sterilisation for owned dogs and trap‐neuter‐vaccinate‐return programmes for strays. The study highlights a lack of awareness about the impact of free‐ranging dogs on wildlife, emphasising the need for education. Enforcing dog‐free policies in protected areas is crucial, but the absence of veterinary practices poses a challenge. Effective dog population management requires collaboration between dog owners, local governments and conservation managers to address this complex issue. 通俗语言摘要 本研究以保护区为重点,探讨了泰国农村地区家犬与野生动物之间的相互作用。全世界有超过9亿只家犬,它们对野生动物造成影响,至少威胁到 188 个物种,受到广泛关注。这项研究旨在了解社区对家犬与野生动物冲突的看法,并推广有效的数量管理方法。在泰国北部进行的一项调查显示,家犬饲养现象非常普遍,占50%的家庭,其中40%以上的家庭允许犬只不受限制地活动。尽管如此,受访者并未普遍认识到家犬与野生动物冲突的影响。社区建议狗主人应管理好自己的宠物,而地方政府则应负责控制狗的数量。首选的管理方案包括非致命性方法,例如为养犬者提供免费的疫苗接种和绝育服务,以及为流浪犬实施抓捕、绝育、疫苗接种和放归计划。该研究强调,人们对自由放养的家犬对野生动物的影响缺乏认识,因此需要开展教育。在保护区执行无犬政策至关重要,但兽医诊所的缺乏带来了挑战。家犬数量管理问题复杂,有效的家犬数量管理需要家犬主人、地方政府和保护管理人员之间的通力合作。 Plain Language Summary การศึกษานี้สำรวจปฏิสัมพันธ์ระหว่างสุนัขกับสัตว์ป่าในชนบทของประเทศไทย โดยเน้นไปที่พื้นที่อนุรักษ์ ด้วยจำนวนสุนัขมากกว่า 900 ล้านตัวทั่วโลก ก่อให้เกิดความกังวลเนื่องจากผลกระทบของสุนัขต่อการคุกคามสัตว์ป่าอย่างน้อย 188 สายพันธุ์ การศึกษานี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อทำความเข้าใจมุมมองของชุมชนเกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างสุนัขและสัตว์ป่า และส่งเสริมแนวทางการจัดการประชากรสุนัขที่มีประสิทธิภาพ การสำรวจได้ดำเนินการในภาคเหนือของไทย ซึ่งเผยให้เห็นว่ามีการเลี้ยงสุนัขอย่างกว้างขวาง โดย 50% ของครัวเรือนทั้งหมดที่ศึกษาเลี้ยงสุนัข และมากกว่า 40% เลี้ยงแบบปล่อยอิสระ อย่างไรก็ตามผู้ตอบแบบสอบถามส่วนมากไม่ได้ตระหนักถึงผลกระทบของปัญหาระหว่างสุนัขกับสัตว์ป่า ข้อเสนอแนะจากคนในชุมชนเห็นควรว่าเจ้าของสุนัขควรควบคุมสุนัขของตน ในขณะที่หน่วยงานรัฐระดับท้องถิ่นควรจัดการควบคุมประชากรสุนัข การจัดการที่เหมาะสม ได้แก่ วิธีการที่ทำให้ไม่ถึงตาย เช่น การฉีดวัคซีนและการทำหมันโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายสำหรับสุนัขที่มีเจ้าของ และการดักจับ‐ทำหมัน‐ฉีดวัคซีน‐ปล่อยกลับสุนัขจรจัด การศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการขาดความตระหนักเกี่ยวกับผลกระทบจากสุนัขเลี้ยงแบบปล่อยอิสระต่อสัตว์ป่า Practitioner points Community engagement and collaboration: Practitioners should engage in comprehensive community assessments, collaborating with members to understand local dog ownership norms. Incorporating community preferences into conservation plans fosters support, enhances the effectiveness of population control measures, and ensures solutions are culturally sensitive and community‐endorsed. Educational initiatives: Practitioners must prioritise educational initiatives emphasising the ecological impacts of free‐ranging dogs. Raising awareness about these impacts can play a significant role in wildlife conservation within and around protected areas. Promotion of responsible pet ownership: Alongside educational efforts, practitioners should promote responsible pet ownership practices. Emphasising the importance of vaccinations and sterilisation can help manage dog populations effectively and mitigate potential threats to wildlife, contributing to the overall success of conservation efforts. 实践者要点 社区参与与合作:从业者应参与全面的社区评估,与社区成员合作了解当地的养犬规范。将社区的偏好纳入保护计划可促进支持,提高数量控制措施的有效性,并确保解决方案具有文化敏感性且得到社区认可。 教育活动:从业者必须优先考虑强调自由放养家犬对生态影响的教育活动。提高社区居民对这些影响的认识在保护区内及周边野生动物保护方面发挥重要作用。 推广负责任的宠物饲养:在开展教育工作的同时,从业者还应推广负责任的宠物饲养方法。强调接种疫苗和绝育的重要性有助于有效管理家犬的数量,减轻对野生动物的潜在威胁,从而让保护工作取得全方面的发展。 Practitioner points นักการจัดการควรมีส่วนร่วมในการประเมินชุมชน ร่วมมือกับสมาชิกในชุมชน เพื่อทำความเข้าใจพฤติกรรมการเลี้ยงของเจ้าของสุนัข ผสมผสานความต้องการของคนในชุมชนไว้ในแผนการอนุรักษ์ ส่งเสริมให้มีการจัดการอย่างมีประสิทธิภาพในการตรวจสอบการควบคุมประชากร เพื่อให้มั่นใจว่าการแก้ปัญหาจะสอดคล้องต่อวัฒนธรรมชุมชน นักการจัดการต้องจัดลำดับความสำคัญในการริเริ่มการศึกษาโดยมุ่งเน้นถึงผลกระทบทางนิเวศวิทยาของสุนัขที่เลี้ยงแบบปล่อยอิสระ และส่งเสริมแนวทางปฏิบัติในการเป็นเจ้าของสัตว์เลี้ยงอย่างมีความรับผิดชอบต่อสังคม เช่น การฉีดวัคซีนและการทำหมัน